Een nieuwe universiteit

Er zijn allerlei dromen die bij de vraag naar de ultieme droom in mij opkomen. Sommige hebben een utopisch karakter, andere zijn meer realistisch. Dan nog blijft de vraag over hoe ik dit kan gaan realiseren en met wie? Hebben anderen dezelfde droom? Zouden ze mee willen doen? Ik heb besloten om hier een droom, een ideaal te delen. Een ideaal dat verbonden is met een diep verlangen. Een verlangen naar een andere, nieuwe manier van academisch onderwijs. Onderwijs dat toegankelijk, persoonlijk en vormend is.

Wat ik als lector (dertien jaar ervaring) en als hoogleraar (acht jaar ervaring) heb gezien is dat we in Nederland een goed en robuust onderwijsstelsel hebben. Het onderwijs is goed georganiseerd, financieel gezond en de kwaliteit in internationale vergelijkingen hoog gewaardeerd. Echter, als ik met mijn studenten spreek tijdens of na hun studie is een aantal niet zo lovend. Velen kennen momenten van overspannenheid, paniek aanvallen of depressies. Ze ervaren een enorme prestatiedruk vanwege de jacht op studiepunten binnen een vastgestelde termijn. Studenten slikken pijnstillers, slaaptabletten of halen medicatie op de ‘zwarte’ markt om de tentamenperiode door te komen. De aangeboden mindfulness-trainingen voor studenten, de studieadviseurs, studiecoaches en het groeiend aantal psychologen voor studenten helpen beperkt. Je kunt studenten bijbrengen hoe ze het systeem en de heersende cultuur kunnen overleven. Velen lukt dat ook. Sommigen ook niet of met zeer veel tegenzin, pijn en moeite.

Een deel van de studenten ervaart een vorm van vervreemding. Ze hebben het gevoel kennis te moeten reproduceren in plaats van te leren verwerken en integreren voor jezelf als persoon en later in je werk. Deze observatie, tientallen gesprekken met soms huilende studenten staan niet op zich. Er zijn ondertussen meerdere rapporten verschenen over de enorm stress die studenten ervaren en welke impact dit heeft op hun leven. Er is en gaat veel goed, maar ons onderwijssysteem kent dus ook een keerzijde. Tot zover mijn gedachten in een wakende, wakkere periode. Dan sluit ik mijn ogen en mijn droom begint.

Er ontvouwt zich een groen landschap voor mij. In dat landschap staat een mooi gebouw. Er lopen jongeren en volwassenen van en naar dat gebouw. Het is…een nieuwe universiteit.

Een universiteit die toegankelijk, persoonlijk en vormend is.

Toegankelijk

“Je bent altijd welkom.”

Iedereen, die zich thuis voelt bij de nieuwe universiteit en bij een van de studierichtingen wordt toegelaten. Dit geldt, juist voor die studenten die talenten hebben, maar in het reguliere systeem niet mee kunnen komen. Anders dan gemiddeld-zijn, mentale of fysieke kwetsbaarheid vormt dus geen enkele belemmering. Als men het studieniveau niet heeft kan men een vormend, pre bachelor of master jaar volgen om het toegangsniveau wel te behalen. Diegenen die niet aan het niveau kunnen voldoen kunnen wel deelnemen aan het onderwijs en krijgen een certificaat, in plaats van formeel erkend diploma van deelname.

De kosten worden zo laag mogelijk gehouden. Het collegegeld is dan ook vrijwillig. In het betalen van het collegegeld wordt de waardering voor de docenten en organisatie uitgedrukt. Er zijn sponsors, waaronder fondsen, publieke- en commerciële organisaties die het idee van de nieuwe universiteit steunen en waar studenten ook onderzoek doen, stagelopen en mogelijk ook blijven werken.

Persoonlijk

“We leren en groeien van de kennis-, ervaringsdeling in verbondenheid.”

Persoonlijk leiderschap, het vorm en inhoud geven aan je eigen levensproject, in verbinding met anderen is de rode draad door alle studieprogramma’s heen. Er is een aantal vaste routes binnen de opleidingen. De helft van de studietijd, dus 50% kan vrij ingevuld worden met keuzevakken en aangevuld met diverse minors (bijvakken).

De nieuwe universiteit kent een aantal mensgerichte studierichtingen. Deze zeven studierichtingen zijn: psychologie, sociologie, filosofie, theologie gezondheidswetenschappen, organisatiekunde en leiderschap. In al deze studies staat de mens centraal. Daarnaast is er een aantal van drie minors (bijvak) te volgen waaronder muziek, literatuur, en beeldende kunst. Het mensgerichte onderwijs wordt gedragen binnen een mensgerichte cultuur, waarin studenten en medewerkers zich verbonden weten en veilig voelen. Iedere hoogleraar is naast docent en begeleider ook verbonden met een maatschappelijke sector of concreet project zoals in de zorg- welzijn, onderwijs of gevangeniswezen, medische-, biologische-, ecologische- of duurzaamheidsprojecten. Onderwijs en onderzoek, dat op kwalitatief hoogstaand academisch niveau wordt verzorgd is dus altijd verbonden met en verankerd met mensgerichte projecten en innovaties in de samenleving.

Vormend

“Het leven draait om worden wie je ten diepste al bent, in verbinding met anderen.”

In het onderwijs draait het niet zozeer om de studieresultaten, maar staat de persoonlijke vorming centraal. Alle docenten onderschrijven de visie van de nieuwe universiteit en voelen zich thuis bij het mensgerichte, vormende academische onderwijs. De organisatie wordt zoveel als mogelijk horizontaal bestuurd, waarbij dialoog, samenwerken en vertrouwen vaste pijlers zijn. Dit geeft maximale, professionele en persoonlijke ruimte aan de medewerkers, die hierdoor het beste van zichzelf kunnen geven en hierdoor ook kunnen werken aan hun persoonlijke vorming en ontwikkeling.

Studenten stellen aan het begin van ieder schooljaar een leer- en ontwikkelingsplan op. Zij worden hierbij, voor zover nodig, ondersteund door een vaste mentor, een van de docenten. De docenten zijn dus niet alleen vakinhoudelijke specialisten, maar ook de vormings- en reisbegeleiders van de studenten en zijn hiervoor toegerust. Het tempo, de keuze van de vakken, onderzoek- en stages opdrachten en de opbouw daarvan zijn gebaseerd op het persoonlijke plan van de student.

Tot slot

En na de droom open ik mijn ogen. Ik denk aan al die collega docenten en hoogleraren die ik over deze droom heb verteld. Ik heb veel instemming gehoord en intenties gehoord om mee te doen. Maar, ja… klonk het dan ook hoe realistisch is dit? Krijg je het systeem wel om, wordt de opleiding wel erkend? Ik blijf deze droom hoopvol dromen, dus wie weet komt er een moment om in deze droom te gaan wandelen!

Ik pak mijn laptop op, doe die in mijn tas en vertrek naar de universiteit om een college over persoonlijk en waarden gedreven leiderschap te verzorgen. Ondertussen doe ik binnen de ruimte en mogelijkheden die ik heb, dat wat ik deze droom volledig zou kunnen doen.