Tessa van Buchem deed onderzoek naar een machtig instituut in zwaar weer: het Hooggerechtshof in de VS. ‘Dat de opperrechter publiekelijk kritiek geeft op Trump is hoopvol.’
De negen rechters worden steeds vaker als politici in toga gezien, en dat tast de legitimiteit van het Hof aan. Zowel de Democraten als de Republikeinen proberen een kandidaat van hun politieke kleur te benoemen. Trump stelde in zijn eerste termijn als president drie rechters aan. Er zitten nu grofweg drie liberale en zes conservatieve rechters in het Hof. ‘Het is logisch dat Amerikaanse burgers de uitspraken van de rechters zien als onderdeel van een politieke procedure’, zegt Van Buchem. ‘Het is alleen juist zo belangrijk voor het vertrouwen dat rechterlijke macht niet die associatie met politiek heeft.’
Een andere reden waarom de rechters aan vertrouwen verliezen is dat er na een uitspraak lang niet altijd een heldere uitleg volgt. ‘Je moet mensen wel inzicht geven in hoe en waarom je een besluit neemt. Het Hof maakt steeds meer gebruik van de zogeheten shadow docket, een soort noodverordening, waar bijvoorbeeld wordt bepaald of een nieuwe wet van kracht mag worden of niet. Het komt voor dat er dan geen, of maar een paar zinnen, uitleg bij een uitspraak wordt gegeven.’
Een belangrijke kwestie is of het Hof zich kan en wil verzetten tegen het beleid van Trump en of de president vervolgens naar hen zal luisteren. Van Buchem is optimistisch. ‘Ik heb het gevoel dat het Hof standvastig zal zijn en zal laten zien dat zelfs de president maar bepaalde ruimte heeft om in te bewegen en niet almachtig is.’
Lees het hele interview op de site van Mare, het Leids universitair Weekblad.
