Aan het Rega Instituut van KU Leuven hebben onderzoekers mogelijk een silver bullet te pakken in de strijd tegen virale infectieziekten in Afrika. Hun kandidaat-vaccin voor gele koorts laat zich makkelijker produceren, het is een krachtige basis voor andere vaccins, én het hoeft mogelijk zelfs niet in de koelkast. En daarmee wordt de vaccinatie-estafette in moeilijk toegankelijk tropisch gebied wellicht minder lastig.

De Afrikaanse Unie besliste na de corona-pandemie om zo snel mogelijk enigszins zelfbedruipend te worden. Tegen 2040 wil het continent zestig procent van zijn vaccins zelf maken. “Dat is gigantisch ambitieus”, zegt viroloog professor Johan Neyts.

Het team van Kai Dallmeier, ook van het Rega Instituut, vond de mogelijke oplossing. In plaats van het vaccinvirus zelf op te kweken, in kippeneieren, plakte Dallmeier de genetische code van het virus in een DNA-cirkel of ‘plasmide’, en hij introduceerde die cirkeltjes in E. coli-bacteriën. “Die bacteriën zijn op zich supergemakkelijk op te kweken. Het moeilijkste was om ervoor te zorgen dat elk van die bacteriën ook heel veel van die DNA-cirkeltjes produceert. Maar dat is ons, met enkele slimme ingrepen, gelukt. Vervolgens isoleer je al die DNA-cirkeltjes uit de bacteriën en kun je ze als vaccin gebruiken: na injectie wordt het vaccinvirus vanaf die cirkeltjes gelanceerd op de plek van injectie.”

Lees de uitgebreide, prachtige reportage op de site van de KU Leuven.

Een voorbeeld van de vaccin-estafette in het binnenland van Congo. Vaccins gaan vanuit koelcellen in koelboxen, die boxen gaan op de motorfiets, de motorfiets op de kano, de kano gaat de rivier op, richting de afgelegen dorpen. Johan Neyts: “Alle radertjes moeten perfect in elkaar passen om de koudeketen niet te doorbreken.” © William Daniels – Panos Pictures / KU Leuven