De vraag is pervers

Laten we beginnen met het vraagteken. Er is geen vraagteken meer nodig. De opwarming is een feit voor de komende eeuwen, wellicht millennia, en dat geldt ook voor het feit dat er mee ‘omgegaan’ moet worden. Dan het ‘we’. Tja, dat is geen collectieve eenheid. Er zullen mensen zijn die in gematigde zones wonen, er zullen mensen zijn die op de overleefstand staan, jaar in jaar uit, er zullen mensen zijn die denken dat ze de verhitting kunnen ontsnappen op technologisch geavanceerde vlotten, of in ondergrondse bunkers, er zullen veel mensen sterven door honger en dorst. En dan hebben we het nog maar over de mensen.

De frase ‘omgaan met’ suggereert dat mensen nog steeds aan de knoppen zitten. Stel je voor dat de vraag was geweest; “Hoe ga je om met een lawine (waar je in zit)?” Als de voorspelde werkelijkheid inderdaad werkelijkheid wordt – eerdere voorspellingen zijn, conform de wetenschappelijke eis, aan de voorzichtige kant geweest – is de vraag hoe ‘we’ er mee om gaan gekaderd door de versplintering van het menselijke collectief, en als in een lachspiegel vervormd door een schromelijke overschatting van het menselijke kunnen.

Voor wie stervend is van honger en dorst, is de gestelde vraag pervers. “Ik zie dat je sterft van de dorst: hoe ga je daarmee om?” De term “opwarming” klinkt in dit verband ook ietwat te gezellig. Zodra de temperatuur boven de 50 graden geraakt – dit jaar (2025) gemeten in oost-Turkije – is dat niet een heel adequate term, wel? In dat verband denk ik dat “moeten” beter “kunnen” was geweest.

Ik stel voor de vraag te veranderen in een stelling met wat aanhangende vragen:

Vanwege de door mensen veroorzaakte extreme verhitting van de planeet kunnen we niet langer spreken van ‘de mensheid’ want de vraag is wie van deze soort de verhitting weet te overleven. Andere vragen zijn: welk leven op de planeet definitief gaat uitsterven, welk leven zich weet te handhaven, en welk nieuw leven zich in de nieuwe omstandigheden kan realiseren.

Ik kan het korter zeggen. De aarde warmt niet op, of nauwelijks. Werelden raken (over)verhit, dat is wat anders. En hun verhitting impliceert substantieel andere distributies van leven en dood voor vele (vanuit het menselijke perspectief bezien) bekende bestaansvormen.