Wolken zijn onze bondgenoten
Hoe we om moeten gaan met de opwarming van de aarde? Gewoon stoppen met fossiele brandstoffen. Dan stopt het vanzelf. O, doen we dat niet? Maar ik hoor over klimaatplannen, ambities, doelstellingen, klimaatakkoorden: er wordt toch hard aan gewerkt? O, zijn het vooral dat: plannen en ambities, maar de praktijk is anders, zeg je. Hoe dan? Nou, de emissies gaan door, de temperatuur stijgt steeds sneller, warme landen worden hete landen, eilanden verdwijnen in de oceaan, het wordt droger, het wordt natter, steden raken oververhit – zal ik doorgaan? Nee, stop maar, het is al duidelijk zo. Het is een treurig beeld.
Kunnen we er nog iets aan doen? Zelfs als we ooit gestopt zouden zijn met de uitstoot van broeikasgassen, dan nog daalt de temperatuur daalt niet meteen. Dat gaat heel langzaam, honderden jaren. Daarvoor moeten we ook nog co2 uit de atmosfeer halen, maar ook dat gaat langzaam. Kunnen we de aarde ook sneller laten afkoelen? Jazeker, dat kan met klimaatinterventies.
Klimaatinterventie? Is dat niet eng? Ja, dat is eng omdat we nog niet goed begrijpen wat de gevolgen zouden kunnen zijn, maar zolang we doorgaan met het trage klimaatbeleid van nu, zou het wel eens onvermijdelijk kunnen worden. Okay. Okay. Ik begrijp het. Aan wat voor techniek denk je?
Wolken! Wolken zijn onze bondgenoten. Zij weerkaatsen lekker veel zonlicht. Dat houdt de aarde koel, maar door de opwarming van nu lijkt die afkoeling te verminderen: het wolkendek op aarde wordt langzaam dunner. We kunnen de wolken ook gecontroleerd beïnvloeden. Marine cloud brightening wordt dat genoemd. Dat werkt als volgt. Wolkendruppels groeien rondom een stofdeeltje – boven zee is dat een zoutkristal uit verneveld water. Als we nu zelf zeewater oppompen en vernevelen in de atmosfeer, dan zullen die zoutkristallen op een gegeven moment in de wolken belanden. En dan gebeurt het: er groeien nieuwe wolkendruppels omheen en elke nieuwe druppel zal de wolk meer zonlicht laten weerkaatsen. Afkoeling!
Mooi hoor, maar hoeveel afkoeling zou je ermee kunnen bereiken? Met klimaatmodellen kan dit worden berekend – tot een graad gemiddeld zou kunnen, maar wel met de nodige onzekerheid … er is nog veel dat we niet weten. Als de nieuwe wolkendruppels te klein zijn verdampen ze snel, en als ze te groot zijn, vallen ze weer uit de wolk– dus hoe maak je ze van de juiste afmeting? En als je dat eenmaal onder de knie hebt en de je past de techniek toe, wat zijn dan de effecten op het weer, wereldwijd? Veranderen de regenpatronen en zo ja – is dat acceptabel? Hoe ga je om met de lasten en lusten van deze techniek – er zijn altijd groepen die er nadeel van ondervinden – worden zij gecompenseerd? En dan nog de hamvraag: wie zit er aan de knoppen van het weer? Kunnen we dat netjes regelen? Vragen, vragen, maar die zijn er natuurlijk wel om beantwoord te worden. Er is veel discussie over, en er wordt nu vaak gedaan alsof de vragen te moeilijk zijn, maar we kunnen ze beter serieus nemen dan ze opzijschuiven. Het zou wel eens urgenter kunnen zijn dan ons lief is…
Er werken een paar groepen in de wereld gewerkt aan deze techniek, in de Verenigde Staten, in het Verenigd Koninkrijk en ook in Nederland, aan de TU Delft. Met modellen en simulaties worden de fundamentele vragen bestudeerd en in laboratoria worden vernevelaars ontwikkeld. Op een goede dag zullen er ook veldexperimenten worden moeten uitgevoerd om de theorie te testen. Eerst op kleine schaal en pas als er meer vertrouwen is– zowel over de werking van de techniek als het beheersen van de gevolgen – zal de schaal groter kunnen worden. Dat klinkt spannend! Ja, dat is het ook. Het kan ook alleen maar met brede instemming – ‘men’ moet erachter staan en er vertrouwen in hebben. Het mooie van de techniek is overigens wel dat je het makkelijk kan uitzetten. Als de vernevelaars stoppen, gaan de wolken weer terug naar ‘normaal’. Gelukkig wel.
Zullen we straks schepen op zee uitrusten met vernevelaars om de wolken meer zonlicht te laten weerkaatsen? Ik hoop dat het nooit nodig is, maar dan moeten we wel meer werk maken van ons klimaatbeleid – dat is nu net een probleem. Van tekentafel naar praktijk is een lange weg, maar die moeten we wel bewandelen… We moeten de consequenties begrijpen – is het middel niet erger dan de kwaal? – en hoe kan het op een eerlijke manier uitgevoerd worden? Klimaatverandering treft nu vooral de mensen die er weinig aan kunnen doen – de grootste klappen vallen immers in het mondiale zuiden. Laat marine cloud brightening nu eens in hun voordeel werken en een extreem klimaat in de toekomst verzachten. Het zou de aarde leefbaar kunnen houden.
Meer info:
https://srm360.org/article/marine-cloud-brightening/
https://scientificadvice.eu/advice/solar-radiation-modification/
https://www.universiteitvannederland.nl/college/noodplan-extra-wolken-maken-om-de-aarde-af-te-koelen