Nederland gidsland?
Ik ben zeeonderzoeker en woon op een heuvel in Oost-Nederland. Hoog en droog zeg ik vaak grappend tegen collega’s die in het westen onder de zeespiegel wonen. Want we weten dat de opwarming van de aarde er op termijn voor zal zorgen dat het westelijk deel van Nederland door zeespiegelrijzing onder water verdwijnt.
Hoe snel dat zal gaan is lastig te voorspellen. Het is bijvoorbeeld onduidelijk hoe snel de ijskap op Antarctica gaat smelten. En veel hangt af van de keuzes die wij als mensheid de komende jaren maken: als we wereldwijd kiezen voor effectief klimaatbeleid dan kan Nederland behouden blijven. Vooralsnog denkt Rijkswaterstaat tot het jaar 2100 de zee buiten de deur te kunnen houden. Daarna zal het lastiger worden.
De zee zelf is ook aan het veranderen. In veel tropische wateren hebben koralen het moeilijk omdat het zeewater te warm wordt. Warmer zeewater neemt minder gemakkelijk zuurstof op uit de lucht. Dat betekent dat het zeeleven vaker te maken zal krijgen met een zuurstoftekort. Vissen en andere dieren zullen migreren en soorten zullen verdwijnen. Ook nemen tropische stormen – die vaak op zee ontstaan – toe in frequentie en intensiteit, met vaak desastreuze gevolgen als ze aan land gaan. Door de opwarming zal de uitstoot van het broeikasgas methaan uit allerlei wateren, waaronder ook de zee, toenemen. Dat zal de aarde nog warmer maken.
Wat te doen? Nederland is een klein land maar in potentie invloedrijk. Ook hebben we vanwege onze rijkdom een morele verplichting om te handelen. We zouden gidsland moeten zijn, een voorbeeld voor de wereld voor wat betreft klimaatbeleid. We zouden het gebruik van hernieuwbare energiebronnen moeten omarmen en daarbij moeten inzetten op een circulaire economie en duurzame samenleving. Dat vergt investeringen in kennisontwikkeling en het zoeken naar en toepassen van echte oplossingen. Met de natuurwetenschappen alleen red je het niet. Effectief klimaatbeleid vraagt vooral ook om sociale verandering met veel meer aandacht voor wat goed is voor de samenleving als geheel.
Vanaf de heuvel waar mijn huis staat kan je ver kijken. Je ziet weides, bos, een rivier en in de verte een stad. Hier komt de zee de komende eeuwen zeker niet. Laten we ons best doen om te zorgen dat dat straks voor heel Nederland geldt, en ook voor al het andere laaggelegen land langs de kust, wereldwijd. En als onze inspanningen toch tevergeefs blijken? Dan gaan we als Nederland tenminste eervol (ten) onder.