Meerdere routes tegelijk

Uit de meest recente IPCC-rapporten blijkt dat klimaatverandering kan leiden tot enorme schade voor zowel mens als natuur. Bovendien laat het rapport zien dat door implementatie van het Parijsakkoord de meest ernstige gevolgen kunnen worden voorkomen – en dat de kosten van een dergelijk beleid veel lager zijn dan de baten.

Sinds het Parijsakkoord hebben landen wereldwijd wel een begin gemaakt met klimaatbeleid. Projecties die inschatten waar ‘huidig’ beleid mogelijk toe zou leiden, zijn gedaald van een stijging van meer dan 3 graden in 2100 (beste verwachting) tot zo’n 2.5-3 graden. Dit laat enerzijds zien dat beleid effect kan hebben, maar ook dat de huidige implementatie nog ruim onvoldoende is.

Helaas is in 2025 het beeld niet beter geworden door het afbreken van klimaatbeleid in de VS en de weinig voortvarende manier waarop door landen nieuwe doelen voor 2035 zijn gesteld. Ook voor Nederland geldt dat de gestelde klimaatdoelen nog ver weg zijn, of – in het geval van het doel voor 2030 – zelfs buiten bereik dreigen te geraken door onvoldoende ambitieus beleid. Wat betekent dit voor toekomstig klimaatbeleid?

Opgeven lijkt geen optie – daarvoor zijn de verwachte schade en mogelijke risico’s te groot. We zullen meerdere routes tegelijkertijd moeten volgen.

Allereerst is de route van internationale afspraken en een samenhangend pakket van beleid op Europees niveau nog altijd de belangrijkste: langs die route kan het probleem in principe het meest effectief en eerlijk worden aangepakt.

Maar andere routes worden dus belangrijker: 1) routes langs de rechter met druk op overheden en bedrijven, 2) het bieden van mogelijkheden voor bedrijven om klimaatbeleid te voeren en 3) het maken van allerlei deelafspraken met partijen.

Wat als het moeilijk is om tot een overall afspraak te komen rond emissiedoelen? Misschien dat er wel overeenstemming kan komen met een groep welwillende landen over hernieuwbare energie. Of over methaan. We hebben meer routes nodig, om het momentum weer op te pakken – en mogelijk te versnellen.

Helaas zullen we ook moeten werken aan de vierde route van adaptie: bij ons – maar ook buiten Nederland. Mogelijk vanuit een rechtvaardigheidsgevoel, maar anders toch minstens uit een goed begrepen eigen belang.