Hoe is het om burger te worden in een nieuw land? Voor haar promotieonderzoek dook Hannah Bliersbach in de wereld van immigratie. Hoe ziet het proces van mensen naar burgerschap eruit? Hoe zit dat administratief en persoonlijk (identiteit en het ergens thuis voelen). Wat voor afspraken zijn er, wat is het papierwerk dat erbij komt kijken en hoeveel tijd kost het? Voel je je verbonden met het land en wil je dat formeel maken? Of heb je een ID-kaart eigenlijk als wapen nodig voor mensen die je niet als medeburger accepteren? Ze interviewde tientallen nieuwe burgers in Duitsland en Canada en zag dat burgerschap daar vooral iets transactioneels is.
Waarom heb je gekeken naar specifiek Duitsland en Canada?
‘Vanwege het contrast. Canada staat bekend als een immigratieland en draagt dat uit. Het gaat om een ander narratief, een ander immigratiebeleid. Duitsland heeft lange geschiedenis van emigratie en immigratie, denk aan de zogenoemde gastarbeiders in de jaren 60 en 70 uit Italië, Spanje en Turkije. Zwitserland had een plan om deze gastarbeiders zich niet al te thuis te laten voelen (ze moesten regelmatig verhuizen) zodat ze weer terug zouden gaan. Duitsland deed dit niet. Ze dachten: waarom zou iemand hier willen blijven? Maar als je ergens lang blijft dan komt de verbinding vanzelf.’
Wat viel op tijdens je onderzoek?
‘In beide landen was duidelijk: als nieuwe burger wordt er van je verwacht dat je een economische bijdrage levert. Als je niet werkt, is het bijna onmogelijk om burger te worden. Thuisblijven met kinderen wordt niet gezien als echt werk, want dat is onbetaald. Geld is leidend, dat is wel transparant. ‘Burgerschap is iets waarvoor ik heb gewerkt’, zeiden de geïnterviewden die economisch migrant waren in Canada. Het was niet zozeer verbonden aan een emotioneel gevoel of het gevoel dat je ergens wil zijn. Het verandert hoe mensen over burgerschap denken. Het gaat niet zozeer over identiteit, maar over transactie. Mensen voelen zich hierdoor minder verbonden met het land.’
Lees het hele bericht op de site van de Universiteit Leiden
