Geen huwelijken met mannen, geen kinderen krijgen, geen seks met mannen en geen intieme relaties met mannen. Dat is wat vrouwen die deelnemen aan de 4B-beweging beloven. Deze beweging begon in Zuid-Korea, maar kreeg voet aan de grond in de VS na de verkiezing van Donald Trump. Op TikTok verklaarden veel vrouwen dat ze aan deze beweging zouden deelnemen of ze gaven informatie over wat deze beweging inhoudt.
In dit artikel wordt de 4B-beweging geanalyseerd als een manier van protest door het weigeren van intimiteit. Vrouwen verzetten zich tegen individuele mannen maar ook tegen maatschappelijke structuren door intieme relaties met mannen te weigeren. Eerst wordt er gekeken naar de feministische beweging in de 21e eeuw. Daarna wordt dieper ingegaan op de relatie tussen intimiteit en politiek, en wordt er context gegeven over de 4B-beweging. Tot slot wordt de 4B-beweging op TikTok na de verkiezing van Donald Trump in 2024 geanalyseerd.
De feministische beweging in de 21e eeuw
Er bestaan veel ideeën over feminisme in de 21e eeuw. Het neoliberale feminisme is in opkomst en stimuleert vrouwen om zich te concentreren op hun eigen ambities. Dit soort feminisme richt zich op ambitieuze vrouwen, maar daagt de huidige machtsstructuren niet uit (Rottenberg, 2018). Dit idee komt overeen met het idee dat we in een postfeministische samenleving leven, waarin vrouwen hun eigen keuzes moeten maken, en waarin alles wat een vrouw kiest of wil, goed is voor haar (Adriaens & Van Bauwel, 2011).
Srinivasan (2021) stelt echter in The Right to Sex dat beide benaderingen van het feminisme tekortschieten als het gaat om intimiteit. Het is lastig om intimiteit alleen als een persoonlijke te zien. Veel keuzes rondom seks zijn geen vrije keuzes: er is altijd de invloed van het patriarchaat. Als voorbeeld wijst ze erop hoe het idee van wie wel en niet aantrekkelijk is, wordt gevormd door de samenleving waarin we leven (Srinivasan, 2021, p. 82-84). Daarom pleit ze voor een intersectionele benadering van feminisme en beschouwt ze feminisme als een politieke beweging die de wereld kan veranderen, ook op het gebied van intimiteit (Srinivasan, 2021, p. xi-xii).
Intimiteit en politiek
‘Intimiteit’ werd en wordt door onderzoekers gezien als opsmuk van echte politieke kwesties en daarom als iets dat losstaat van gesprekken over gelijkheid en rechtvaardigheid (Berlant, 1997, p. 9). De devaluatie van intimiteit als serieuze politieke kwestie kan worden toegeschreven aan de scheiding die we maken tussen wat tot de privésfeer behoort en wat tot de publieke sfeer behoort. Als we privé en publiek als strikte grenzen beschouwen, kan dat worden gebruikt om de heersende ideeën over bijvoorbeeld vrouwenrechten te versterken door ze simpelweg te bestempelen als behorend tot de ‘huiselijke sfeer’. Dit kan beperkend zijn voor wat er wel en niet wordt besproken en serieus wordt genomen in de politiek (Fraser, 1990).
Zoals Srinivasan (2021) echter betoogt, kunnen we intimiteit niet louter als een privéaangelegenheid beschouwen. Denk bijvoorbeeld aan reproductieve rechten en het homohuwelijk. Dat zijn intimiteitskwesties, maar ze zijn ook het resultaat van politieke keuzes. Zoals Oswin en Olund (2010) stellen: “Verwantschap, voortplanting, samenwonen, familie, seksuele relaties, liefde – eigenlijk alle vormen van hechte, affectieve ontmoetingen – zijn evenzeer een zaak van de staat als een zaak van het hart.”
De verkiezing van Trump
Dat intimiteit politiek is, bleek ook tijdens de verkiezingen van 2024 in de VS. Voor en na de verkiezing van Donald Trump tot president op 5 november 2024 speelde intimiteit een rol in de discussies. Zo bleef de uitspraak “Grab them by the pussy” die Trump in 2005 deed (Farentholt, 2016) steeds terugkomen. Ook verschenen er na de verkiezingen verschillende slogans op sociale media, waarvan ‘Your body, my choice’ (Duffy, 2024) een voorbeeld is. (Dat moet worden gezien als een woordspeling op de slogan ‘My body, my choice’ van de pro-choice beweging.) Deze voorbeelden laten zien dat het onderwerp intimiteit nog steeds relevant is en besproken wordt in de huidige politieke discussies. Als reactie op de verkiezing van Donald Trump en de discussies over intimiteit begonnen Amerikaanse vrouwen zich aan te sluiten bij de 4B-beweging. Ze namen het onderwerp intimiteit op en begonnen zich te verzetten tegen de mogelijke ideeën van de regering-Trump hierover.
De 4B-beweging (de B staat voor bi (非), wat ‘niet’ betekent) is ontstaan in Zuid-Korea en staat voor de weigering om kinderen te krijgen, seks te hebben, of intieme relaties of huwelijken met mannen aan te gaan. De beweging ontstond rond 2016, nadat de staat het ‘Derde Plan voor de Vergrijzende Samenleving en Bevolking’ had aangekondigd. Dit plan had tot doel het dalende aantal geboortes te beperken. Vrouwen realiseerden zich toen dat de staat hun lichaam vooral in praktische en geobjectiveerde zin zag, namelijk als een middel om kinderen te krijgen. Deze ideeën leidden ertoe dat feministen zich online aansloten bij de 4B-beweging, en patriarchale ideeën over vrouwen aan de kaak stelden. Hiermee eisten ze de macht over hun eigen leven en verlangens terug (Lee & Jeong, 2021). Hoewel het in de media lijkt alsof deze beweging in Zuid-Korea enorm groot is, maakt slechts een zeer kleine groep vrouwen in Zuid-Korea deel uit van deze beweging. Het feminisme krijgt tegenwoordig veel tegenwind in Korea en de 4B-beweging is niet zo mainstream als het lijkt. Maar hoewel het in Korea een kleine groep is, heeft ze de westerse samenlevingen beïnvloed om deze beweging (gedeeltelijk) over te nemen (Rashid, 2024).
Intieme weerstand op TikTok
Om te ontdekken hoe Amerikaanse vrouwen intimiteit gebruiken als een vorm van verzet via de 4B-beweging, is gekeken naar verschillende TikToks onder hashtags als #4b, #4bamerica en #4bmovement. De zoekfunctie met die termen is gebruikt om meer video’s te vinden. Vrouwen gebruiken de 4B-beweging, en daarmee ‘intimiteit’, op twee niveaus als vorm van verzet. Namelijk op individueel niveau en op het niveau van politiek en maatschappelijke structuren. Dit laat zien dat intieme weerstand, net als intimiteit zelf, niet beperkt is tot de publieke of private sfeer, maar in beide sferen kan plaatsvinden en gericht kan zijn op verandering. Om dit te illustreren, zijn TikToks gebruikt die veel interactie kregen via reacties, likes en saves.
Afbeelding 1: TikTok van @rabbitsandtea
Op individueel niveau zien we de TikTok van @rabbitsandtea (2024), gepost op 6 november (zie afbeelding 1). In deze video zit de maker op haar bank, knuffelend met haar kat. De tekst in de video luidt: “Ik draag mijn steentje bij, als Amerikaanse vrouw, door gisteravond mijn republikeinse vriend te dumpen en me vanochtend officieel aan te sluiten bij de 4B-beweging.” Het geluid onder de video is het volkslied van de VS, gemengd met grommende geluiden en het gekrijs van vogels, en het bijschrift luidt: “Cat lady era activated” (een verwijzing naar J.D. Vances negatieve beeld van Kamala Harris). Dit laat zien hoe deelname aan de 4B-beweging direct invloed heeft op het individuele niveau. Hoewel deze maker duidelijk weerstand toont tegen één man, zegt ze in deze video niets over verzet op politiek of maatschappelijk niveau. Ze legt een klein verband met het grotere politieke plaatje door het vervormde volkslied toe te voegen, maar haar weigering van intimiteit is gericht op mannen als individuele wezens.
Afbeelding 2: Screenshots van de dia’s in de TikTok-video van @4bmovement_2024
Aan de andere kant wijst de video van @4bmovement_2024 (2024) erop dat het grotere politieke probleem iets is waartegen verzet nodig is. Deze video, gepost op 7 november, bestaat uit een diavoorstelling van afbeeldingen die te zien zijn in figuur 2. Het bijschrift van de video luidt: “Steun alstublieft uw medevrouwen en alle anderen die getroffen zijn door deze keuze van de Ameikanen [deze spelfout stond in het bijschrift]. Dit is niet langer het land van de vrijheid, maar het kan dat weer worden als we ervoor vechten.” Met dit bijschrift en de tekst in de dia’s wijst de maker op het effect van Trumps politieke macht op vrouwen en andere groepen. In de vierde dia wijst de maker erop dat vrouwen het ‘recht op hun lichaam’ kunnen verliezen. Dit kan worden gezien als een verwijzing naar bijvoorbeeld het recht op abortus, dat veel Amerikaanse vrouwen vrezen te verliezen, en de gevolgen die dit kan hebben voor de gezondheidszorg voor vrouwen.
De video laat zien dat het verzet via intimiteit op het politieke vlak gebaseerd is op angst voor de toekomst en ook op woede over de toestand van het land. Het verzet is gericht tegen de machthebbers, tegen de Republikeinse Partij, die beslissingen kunnen nemen over bepaalde rechten voor vrouwen en andere gemarginaliseerde groepen. Het deel van het bijschrift dat zegt: “Dit is niet langer het land van de vrijheid, maar het kan dat weer worden als we vechten”, toont het vertrouwen in de mogelijke invloed van de beweging op de politiek. Tegelijkertijd laat deze video ook een ander doel van dit verzet zien, namelijk het versterken van de positie van vrouwen die politiek gezien gefrustreerd zijn.
Afbeelding 3: Screenshot van de songtekst van het refrein van Labour van Paris Paloma op Genius
Wat ook interessant is aan deze video, is dat het nummer ‘Labour’ van Paris Paloma op de achtergrond te horen is. Dit nummer wordt vaker gebruikt in video’s over de 4B-beweging. Het refrein van dit nummer, waarvan de tekst te zien is in figuur 3, verwijst naar het oordeel van mannen over vrouwen (‘Nymph’ [slet], maagd) en de verschillende rollen (therapeut, moeder, dienstmeid, babymachine) die vrouwen geacht worden te vervullen. De zin “It’s not an act of love if you make her, you make me do too much labour” laat zien dat dit nummer een kritiek is op de systemen waarin vrouwen worden gedwongen om specifieke rollen te vervullen en aan bepaalde verwachtingen te voldoen. Door dit lied te gebruiken, legt deze video een verband tussen het intieme verzet van de 4B-beweging en grotere maatschappelijke structuren die van invloed zijn op vrouwen, zoals het onbetaalde werk dat vrouwen geacht worden te doen en de verwachtingen die men van vrouwen heeft op het gebied van seks en het krijgen van kinderen.
De weigering om intiem te zijn met mannen wordt gebruikt als een soort straf of dreigement
Afbeelding 4: Tiktok van @queenerinthe1st
Niet alle video’s raken slechts één van de lagen. Neem de video van @queenerinthe1st (2024) die op 6 november is gepost (zie afbeelding 4). In deze video van vijf minuten zegt de maker dat ze klaar is om 4B te gaan toepassen op mannen, en geeft ze redenen voor zichzelf en anderen om dat te doen. Eerst legt ze een verband met het persoonlijke niveau van verzet door te zeggen: “Ik ben klaar om volledig voor de 4B-beweging te gaan tegen mannen.” Vervolgens wijst ze erop dat zwarte mannen het eigenlijk “goed hebben gedaan” en dat ze [de Democraten] “ongeveer 80% hebben gekregen”. Hieruit blijkt dat haar verzet deels gericht is tegen de personen die op de Republikeinse Partij hebben gestemd.
Daarna gaat ze verder met het noemen van verschillende redenen om voor 4B te kiezen. Bijvoorbeeld: “Waarom staan onze rechten altijd ter discussie?”, “Als jullie erop staan om vrouwen tot tweederangsburgers te maken, hoeven wij jullie ons lichaam niet te geven”, “Als we moeten vechten voor onze reproductieve rechten, hoeven we jullie geen kinderen te geven” en “Ik denk dat de enige manier waarop vrouwen […] uit deze vrouwonvriendelijke, patriarchale nachtmerrie kunnen ontsnappen, is door jullie ons lichaam te onthouden”. Deze redenen wijzen op verzet gericht op politieke keuzes. De weigering om intiem te zijn met mannen wordt gebruikt als een soort straf of dreigement. Als mannen niets veranderen of bepaalde rechten intrekken, zullen ze geen intimiteit met vrouwen krijgen. Tegelijkertijd wordt de weigering van intimiteit in dit voorbeeld ook gebruikt als een manier om vrouwen te beschermen. Als reproductieve rechten in gevaar zijn, kan het niet zwanger worden ook een manier zijn om jezelf te beschermen.
Conclusie
Dit artikel laat zien hoe vrouwen intimiteit gebruiken als een vorm van verzet op zowel persoonlijk als politiek niveau. Door het huwelijk, het krijgen van kinderen, seks en relaties met mannen te weigeren, richten de vrouwen die deelnemen aan de 4B-beweging zich niet alleen op individuele mannen, maar ook op patriarchale ideeën in de samenleving. Deze beweging is niet alleen een vorm van verzet, maar geeft vrouwen ook meer macht en stelt hen in staat om de autonomie over hun lichaam en intimiteit terug te eisen. Hiermee laten de deelnemers zien dat, in de woorden van Oswin en Olund (2010), intimiteit inderdaad “evenzeer een zaak van de staat is als van het hart”.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk in het Engels op Diggit Magazine. Vertaling: Jos Baijens
Literatuur
4bmovement_2024. (2024, November 7). Please support fellow woman in this along with everyone else that is affected by this choice ameicans made. This is. . . TikTok. Retrieved December 11, 2024.
Adriaens, F., & Van Bauwel, S. (2011). Sex and the City: A Postfeminist Point of View? Or How Popular Culture Functions as a Channel for Feminist Discourse. The Journal of Popular Culture, 47(1), 174–195.
Berlant, L. (1997). Introduction: the intimate public sphere. In The Queen of America goes to Washington City: Essays on sex and citizenship (pp. 1–24). Duke University Press.
Duffy, C. (2024, November 13). ‘Your body, my choice’: Attacks on women surge on social media following election. CNN.
Farentholt, D. A. (2016, October 8). Trump recorded having extremely lewd conversation about women in 2005. The Washington Post.
Fraser, N. (1990). Rethinking the public sphere: a contribution to the critique of actually existing democracy. Social Text, 25/26, 56.
Lee, J., & Jeong, E. (2021). The 4B movement: envisioning a feminist future with/in a non-reproductive future in Korea. Journal of Gender Studies, 30(5), 633–644.
Oswin, N., & Olund, E. (2010). Governing intimacy. Environment and Planning D Society and Space, 28(1), 60–67.
queenerinthe1st. (2024, November 6). 4b anyone? TikTok. Retrieved December 11, 2024, from
rabbitsandtea. (2024, November 6). Cat lady era activated #4b #4bmovement. Tiktok. Retrieved December 11, 2024, from
Rashid, R. (2024, November 15). As 4B takes the world by storm, South Korea is grappling with a backlash against feminism. The Guardian.
Rottenberg, C. (2018, May 23). How neoliberalism colonised feminism – and what you can do about it. The Conversation.
Srinivasan, A. (2021). The right to sex: Feminism in the twenty first century. Bloomsbury Publishing.
