Succesvolle maatregelen uit het verleden belemmeren de voorbereiding op toekomstige risico’s
Lidwien Smit
Als samenleving zijn we in staat om doeltreffend op te treden tegen milieuproblemen, natuurrampen of pandemieën. Denk aan de emissiemaatregelen waardoor zure regen sterk is afgenomen, weerwaarschuwingen waardoor mensen thuisblijven bij storm of gladheid, of de snelle ontwikkeling van vaccins die beschermen tegen COVID-19. De schade en gevaren die we vermeden hebben lijken achteraf minder ernstig. En doordat problemen zijn opgelost en de schade beperkt is gebleven, ontstaat de onjuiste indruk dat ons optreden niet nodig was. “Je hoort ook nooit meer wat van zure regen”, “Code rood? Vorige keer was er ook niets aan de hand!”, “Er ligt toch niemand meer met COVID-19 in het ziekenhuis?”. Terwijl die beperkte schade juist het gevolg was van doeltreffende maatregelen. Deze paradox leidt ertoe dat we ons onvoldoende inzetten om stikstofemissies, klimaatverandering en toekomstige pandemieën aan te pakken.
Even niets doen is vaak het meest productief
Joris van Zundert
Wetenschappers zijn ontzettend goed in het zich diep ingraven in een probleem. Door elk onderdeel van het probleem ongelofelijk goed te bestuderen kennen ze het vraagstuk van binnen en buiten en tot in het diepste detail. Maar vaak lijkt het probleem daardoor ook alles overweldigend en schier onmogelijk op te lossen. Welkom bij wat we “analysis paralysis” noemen: je probleem zo grondig kennen dat geen enkel antwoord ook maar het begin van een oplossing lijkt te zijn. Hoe hard je ook probeert, hoeveel nachten je ook zwoegt, hoeveel uren denkwerk je ook verbrandt: dat stomme vraagstuk blijft onopgelost. Op dat moment zit je dus té dicht op je probleem. Harder werken, er dwars doorheen willen gaan, heeft dan geen zin. Hoe harder je duwt hoe meer weerstand je krijgt.
Op zo’n moment moet je gewoon even niets doen. Ga lekker in de tuin zitten, lees een boek, kijk een film, en… slaap! De oplossing valt je de volgende morgen bij het douchen in. Of, zoals mijn oude wijze promotor eens zei: “Heb je vandaag al een lange wandeling gemaakt?”
Lees de overige paradoxen hier.
