De aandacht voor mensen met schulden neemt toe, maar de problemen nemen niet af. Hoe komt dat? ‘We baseren ons beleid te veel op onjuistheden’, zegt Nadja Jungmann, bijzonder hoogleraar Bijzondere aspecten van het privaatrecht. Ze werpt in haar oratie licht op dringende vragen rond effectieve schuldhulpverlening die de wetenschap nog moet beantwoorden.
‘De publieke aandacht is enorm toegenomen. Bij de vorige verkiezingen was bestaanszekerheid bijvoorbeeld een groot thema. Die aandacht is niet zonder effect: de afgelopen 15 jaar is de hulp toegenomen voor mensen met schulden en zijn de bevoegdheden van schuldeisers ingeperkt. Schuldeisers kunnen minder makkelijk incasseren en er is veel gedaan om mensen met schulden te helpen. Dat was keihard nodig. Maar in mijn oratie vraag ik me af of we wel op de goede weg zijn, want ondanks alle inspanningen is de problematiek niet afgenomen.’
‘De stap naar hulp is heel groot voor mensen met schulden. In Nederland zijn er 750 duizend huishoudens met schulden. Slechts 10 procent daarvan zet de stap naar hulp en nog geen 3 procent zit in een regeling met zicht op kwijtschelding. De afgelopen jaren is er van alles gedaan om daar verandering in te brengen. We hebben de duur van de schuldregeling gehalveerd, dus mensen hoeven minder lang af te betalen. Er zijn vrijwilligersprojecten opgezet, de aanmeldprocessen zijn vereenvoudigd en gemeenten gaan tegenwoordig zelfs bij mensen langs de voordeur om hulp aan te bieden als er betalingsachterstanden zijn. Maar we zien dat nog steeds bijna iedereen hulp afwijst. Ondanks al die maatregelen maken er niet meer mensen gebruik van de hulp.’
‘Er is een groot probleem waar we als maatschappij niet goed mee omgaan. Het zou kunnen dat we geen grip op het probleem krijgen omdat we definities niet nauwkeurig gebruiken en er soms gewoon dingen worden beweerd die niet waar zijn. In mijn oratie werp ik een aantal onderzoeksvragen op die eerst beantwoord moeten worden voordat we beter beleid kunnen maken. Een belangrijke is: Wat zijn de belangrijkste redenen dat mensen geen hulp zoeken of accepteren?’
Lees het hele interview op de site van de UvA.
