Alomtegenwoordige tijdsongeletterdheid

Wat mij als geoloog vooral stoort in het maatschappelijke klimaatdebat is de alomtegenwoordige tijdsongeletterdheid, zelfs bij (klimaat)wetenschappers. We vergeten al te vaak dat Planeet Aarde niet werkt op de menselijke maat. Die tijdsongeletterdheid heeft uiteindelijk geleid tot een kortzichtig tijdsperspectief dat verzand is geraakt in het nahollen van onhaalbare limietdata. Denk maar aan die klassieke slogan van klimaatactivisten en sympathiserende klimaatwetenschappers toen in 2018 het IPCC Special Report Global Warming of 1.5°C uitkwam, “12 jaar om de planeet te redden”. Ondertussen hebben maar 5 jaar meer om de planeet te redden. Dit rapport heeft misschien meer kwaad dan goed gedaan. Immers, enkel het extreem terugbrengen van de CO2-uitstoot (mitigatie) naar ‘absolute’ nuluitstoot kan ons blijkbaar nog redden van het ‘einde van de wereld’.

Het blind staren op die limietdata, die zouden moeten leiden tot de maximum temperatuursdoelstelling vastgelegd in het Parijsakkoord, leidt tot extreme mitigatietrajecten op korte termijn waarvan nooit verduidelijkt wordt wat deze echt betekenen voor ieder van ons individueel. Deze mitigatietrajecten zijn dan misschien theoretisch mogelijk, maar niet in de ‘echte wereld’. Bovendien hoor je telkens weer dat alle mitigatie-inspanningen tot op heden verre van voldoende zijn, veel te traag gaan, …, kortom het zal nooit genoeg zijn. Motiverend kan je dat moeilijk noemen. En dan vergeet men natuurlijk het tijdsaspect. Uitstootreductie vandaag doe je voor je kleinkinderen en achterkleinkinderen. Klimaatmitigatie is de facto iets dat op lange termijn speelt. Klimaatmitigatie is geen sprint, maar een marathon!

Door enkel te focussen op de onhaalbare limietdata, eigen aan die extreme klimaatmitigatiedoelstellingen, vergeet men in groene middens al te vaak dat klimaatverandering nú al toeslaat! Extreem weer is voor hen enkel goed om mensen bang te maken, in een poging om mensen in het keurslijf van extreme uitstootreductie te dwingen. Zich voorbereiden op wat ons onvermijdelijk te wachten staat, klimaatadaptatie dus, is en blijft voor velen onder hen “dweilen met de kraan open”, het gedroomde excuus voor business as usual. Maar niets is minder waar! De overshoot – het overschrijden van de 2 gradenlimiet – is immers onvermijdelijk. Al stoten we morgen geen molecule CO2 meer uit, extreem weer door de klimaatverandering zal ons nog heel lang blijven geselen. En in tegenstelling tot klimaatmitigatie, heeft klimaatadaptatie onmiddellijk effect, hier en nu. Klimaatadaptatie moet meer dan ooit op het voorplan treden in een klimaatbeleid, dat het welzijn van de wereldburger, vandaag en in de toekomst, boven een abstract temperatuurdoel plaatst.

Omgaan met de klimaatopwarming is een uitdaging waarmee onze maatschappij nog lange tijd zal worden geconfronteerd … tot ver in de volgende eeuw. Laat ons daarom de onhaalbare limietdata op korte termijn, die uit het Parijsakkoord ontsproten, zijn voor wat ze zijn: een kwalijke bron van bangmakerij, van frustratie, van demotivatie. Laat ons focussen op de lange termijn, op hoe we de onvermijdelijke gevolgen van de overshoot het best beheren (klimaatadaptatie), op een beleid dat naast doorgedreven uitstootreductie (klimaatmitigatie) ook focust op het uit de lucht halen van CO2 (negatieve emissies), onder het motto “elke CO2 molecule die we vandaag niet uitstoten, is er een die uw (klein)kinderen niet uit de lucht moeten halen”. Zodat uiteindelijk de overshoot kan worden ongedaan gemaakt. Omgaan met de klimaatopwarming is geen sprint die binnen 5 jaar gelopen is, maar een marathon tot ver in de volgende eeuw.