In haar pas verschenen boek De Kriterionmeisjes duikt historicus Anna Eva Boogaard in de verhalen van twaalf UvA-studentes die tijdens de Tweede Wereldoorlog actief waren in het verzet. Na de oorlog stonden zij aan de wieg van de Amsterdamse studentenbioscoop Kriterion. Ondanks hun bijzondere verhalen zijn deze jonge verzetshelden in de vergetelheid geraakt.
‘Mijn conclusie gaat over de positie van de vrouw en hoe daarmee werd omgegaan. Vrouwen hadden in de samenleving een andere positie dan mannen, kwamen vaak in ondergeschikte rollen terecht of werden gezien als zwak. Maar anders dan vaak gedacht, waren de vrouwen in het verzet hier geen slachtoffer van, maar gebruikten ze dit als hun grootste wapen. Het idee van de zogenaamd zwakke en onschuldige vrouw bleek een dekmantel waardoor de vrouwen ongezien honderden mensen konden redden.’
Vluchten naar de Caraïben
Tijdens de Tweede Wereldoorlog vonden Joodse vluchtelingen vanuit de Lage Landen hun weg naar het Caraïbisch gebied. Via Spaanse en Portugese havens reisden ze op Iberische schepen naar Curaçao, Jamaica en Suriname. Na een periode van internering, bouwden ze vaak daar een nieuw leven op. Historicus Rosa de Jong beschrijft de routes en ervaringen van vluchtelingen die terechtkwamen in de toenmalige koloniale samenlevingen. Daarmee opent zij een nieuw hoofdstuk in de geschiedschrijving van de Tweede Wereldoorlog én in de manier waarop we die herinneren.
De meeste verhalen over de Joodse vluchtelingen in het Caraïbisch gebied tijdens WO II eindigen bij de rampzalige Cubaanse weigering van de St. Louis in 1939, waardoor het schip met aan boord meer dan 900 Joodse vluchtelingen moest terugkeren naar Europa en een deel van de vluchtelingen uiteindelijk omkwam tijdens de Holocaust.
Lees de verhalen hier en hier op de site van de UvA.
Vroman
Kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen,
en herhaal ze honderd malen:
alle malen zal ik wenen.
Leo Vroman (1915)
