Waarom gebruiken sommige dieren felle kleuren om roofdieren af te schrikken en andere juist een camouflerende kleur om ontdekking te vermijden? Het antwoord op die vraag blijkt ingewikkeld: de roofdiergemeenschap, de prooigemeenschap en het leefgebied zijn allemaal van invloed. Dit concludeert een internationaal team van onderzoekers, onder wie UvA-ecoloog Emily Burdfield-Steel, op basis van een wereldwijd experiment met 15.000 nepmotten gemaakt van papier.
Natuurlijke selectie heeft geleid tot de evolutie van twee alternatieve kleurstrategieën tegen roofdieren: camouflage om ontdekking te vermijden en aposematisme (het gebruik van waarschuwingskleuren) om de onaantrekkelijkheid of ongeschiktheid van een prooi duidelijk te maken. Het gebruik van waarschuwingskleuren is de zeldzamere strategie. Zo maakt naar schatting slechts 8% van de volwassen vlinders, 8,2% van de amfibieën en 2,7% van de vogels er gebruik van.
De onderzoekers voerden een experiment uit verspreid over zes continenten. Daarin keken ze hoe de roofdiergemeenschap, de prooigemeenschap en de visuele omgeving het risico op predatie (ten prooi vallen) beïnvloeden bij meer dan 15.000 kunstmatige, papieren ‘motten’ in drie verschillende kleuren: een klassiek waarschuwingspatroon van oranje en zwart, een dofbruin dat opgaat in de omgeving, en een opvallend helderblauw met zwart. De motten, ongeveer 720 per locatie, werden als ‘prooi’ aangeboden aan vogels in 21 bossen en wouden wereldwijd. De nepmotten werden op bomen vastgepind met een meelworm als beloning, en de onderzoekers hielden vervolgens bij welke werden gegeten.
Burdfield-Steel: ‘Onze studie benadrukt dat concurrentie tussen roofdieren de belangrijkste factor is voor het al dan niet succesvol zijn van beide kleurstrategieën. Daarmee draagt het bij aan nieuwe inzichten in de evolutie van prooiverdediging. Het in de natuur testen van ecologische theorieën kan een uitdagende taak zijn. Wij laten zien hoe krachtig internationaal gecoördineerd, experimenteel werk kan zijn.’
Lees het hele bericht op de site van de UvA.
