Gangbare idealen van zelfverwerkelijking en maakbaarheid overschaduwen donkere realiteiten van pech, ziekte en lijden. Deze fictie hangt samen met de huidige maatschappelijke polarisering, blijkt uit onderzoek van zorgethica Jeannet van de Kamp. Zij bepleit het doorbreken van de fictie door ervaringen van concrete mensen te erkennen als kennisbron.
Van de Kamps onderzoek laat zien dat onze samenleving een rooskleurig beeld heeft van het ideale leven. “Dat beeld gaat ervan uit dat mensen hun identiteit, gezondheid en geluk zelf kunnen kiezen en maken. Maar dit is een fictie waaraan échte mensen nooit kunnen voldoen,” aldus de onderzoekster.
BV-Ik
Volgens Van de Kamp wordt sinds de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw ‘de mens’ gezien als een individu dat zichzelf opvat als een creatief-ondernemer van het zelf. Als BV-Ik kiest hij zijn aantrekkelijke identiteit, profileert hij zich daarmee op de markt en is hij risicodrager van succes of falen. Van de Kamp beschrijft waar dit breed geloofde handelingsmodel vaak toe leidt: “Op het toneel geluk performen, maar backstage eenzaamheid en ongeluk ervaren.”
Bedrijfslogica
Niet alleen het individu, maar ook politiek-maatschappelijke instituties en zelfs de staat transformeren in creatieve ondernemingen die werken volgens bedrijfslogica. “Individuen die uitvallen, komen terecht in de getransformeerde zorgsector, zoals de snelgroeiende psycho- en zelfhulpindustrie, die veelal focust op herstel van BV-Ik. De vroegere verzorgingsstaat is veranderd in een individuele, neoliberale zelfzorgstaat,” aldus Van de Kamp.
Link naar onderzoek: Verbloemd lijden: Een zorgethisch onderzoek naar het laatmoderne ideaal van een ‘succesvol leven’.
Lees het hele verhaal op de site van de Vrije Universiteit.
