Over inheemse filosofieën en de menselijke relatie met het meer-dan-menselijke bos – opgenomen aan het einde van een Mamé-dieet van een maand.
Precies drie jaar geleden vandaag was ik bezig met de laatste dagen van mijn Mamé-dieet van een maand bij de inheemse Yawanawá in Aldeia Nova Esperança, in het Braziliaanse regenwoud in Acre.
Ik was net 23 geworden en had, eerlijk gezegd, ja gezegd tegen dit dieet zonder er goed over na te denken. Helemaal niet zelfs. Als ik van tevoren had geweten dat ik een hele maand lang geen water mocht drinken en geen insectenwerend middel of tandpasta mocht gebruiken, weet ik niet zeker of ik het wel had gedaan. Maar ik ben zo blij dat ik het gedaan heb – en op een dag zal ik het nog eens doen, hopelijk voor een nog langere periode.
Die maand waren er verschillende momenten waarop ik erover dacht om te stoppen. Vooral in de eerste dagen zuchtte ik herhaaldelijk over mijn eigen koppigheid om me te committeren aan een volledige maand in plaats van de optie van twee weken (“Nou, als ik helemaal naar het midden van het bos reis, kan ik net zo goed voor een maand gaan” – zucht).
Maar ik heb niet opgegeven. Ik volgde het dieet, dat naast het bovenstaande ook veel Uní (ayahuasca)-ceremonies omvatte, en heel weinig en heel eenvoudig voedsel – met uitzondering van de paar dagen dat ik me zo ziek voelde als nooit tevoren en wat kokoswater dronk om, nou ja, in leven te blijven.
De andere dagen dronken we slechts een paar kopjes Kaisuma, een dikke, gefermenteerde drank. Kun je je voorstellen hoe lekker mijn eerste sinaasappelsap smaakte toen ik terugkwam uit het bos?
Terugkijkend worstelde ik te veel met mijn eigen gedachten en problemen om het diepere doel van het dieet echt te beseffen. In Amazone-tradities zijn diëten bedoeld om je relatie met een specifieke plant als leraar te verdiepen. Toch was die maand voor mij een enorme transformatie.
Een van de dingen die mij het meest opviel, was de diepe band met het bos en het thuisgevoel van de Yawanawá-gemeenschap.
Ik was aan het zwemmen in de rivier en aan het kletsen – in mijn toen nog beperkte Portugees – met twee meisjes uit het dorp. Een van hen ging af en toe met haar familie mee naar ayahuasca-retraites buiten het bos. Ik had haar voor het eerst gezien tijdens de retraite in Itaipava, Rio de Janeiro, waar ik Isku Kua en zijn familie voor het eerst had ontmoet.
“Hou je van reizen, of mis je je huis als je op reis bent?”, vroeg ik haar.
“Ik vind het leuk, maar na een paar dagen mis ik mijn huis ook heel erg.” Ze vertelde me verder dat ze geen behoefte had om buiten het bos te wonen. En waarom zou ze?
In de paar weken dat ik in Aldeia Nova Esperança was, heb ik kennisgemaakt met een diep relationele kosmologie en levensfilosofie die ik sindsdien verder heb onderzocht in mijn onderzoeksgebied – ‘Filosofie, Kosmologie en Bewustzijn’ aan het California Institute of Integral Studies, met een focus op het in dialoog brengen van inheemse plantengeneeskundige tradities en westers psychedelisch medicijngebruik.
Aan het einde van die maand nam ik een interview op met Yawanawá-leider Isku Kua, die net terug was van COP27 in Egypte. Vooral met de recente oproep van inheemse volkeren om hun stem te laten horen tijdens COP30, die plaatsvond in het Braziliaanse regenwoud, is de boodschap van Isku Kua vandaag de dag nog steeds zeer relevant.
Vandaag de dag bestaan er in onze geglobaliseerde wereld veel ideeën over wat ontwikkeling inhoudt. Wij hebben hier een andere kijk op. Binnen onze cultuur beschikken we over veel informatie die de wereld kan helpen, via onze spiritualiteit, via voorouderlijke kennis, via onze heilige medicijnen.
Samen met andere inheemse stemmen probeert hij een brug te slaan tussen de inheemse en de westerse wereld, door zijn kennis te delen en het bewustzijn van mensen te vergroten.
Ik hoop dat je de video bekijkt en erover praat met je vrienden en familie. De beelden geven een indruk van het leven waaraan ik die maand heb mogen deelnemen – het leven in relatie tot het bos, de gemeenschap en de ceremonie.
Tot slot wil ik mijn diepe dankbaarheid uitspreken aan de families van de Yawanawá die mij in hun huis hebben verwelkomd alsof ik familie was. Ik wil ook de woorden van Isku Kua herhalen:
“Ik hoop dat mensen overal zullen gaan inzien dat de aarde, het bos, het water de meest kostbare dingen zijn die we vandaag de dag op deze planeet hebben en dat we daar zorgvuldig mee om moeten gaan. We moeten onze kinderen opvoeden zodat ze opgroeien met een ander bewustzijn dan de politieke en economische machthebbers die vandaag de dag ‘zorg dragen’ voor de wereld.”
Ondertussen ga ik door met mijn onderzoek en zal ik binnenkort meer verhalen en essays op mijn Substack-pagina plaatsen. Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.
Dit is de Nederlandse vertaling van de Substack-pagina van Ilse Meijer.
